Het antwoord is niet zo zwart-wit. Hoewel voedselbossen een belangrijke rol kunnen spelen in het herstel van biodiversiteit, pleiten we niet voor de volledige vervanging van alle landbouwmethoden door voedselbossen. Het gaat om het vinden van een balans en het creëren van een gevarieerd landschap waarin verschillende vormen van landbouw en natuur samengaan. 

Om beter te begrijpen hoe een voedselbos kan helpen in het herstellen van natuur is het goed eerst te begrijpen wat een voedselbos nou eigenlijk is.

Een door mensen ontworpen bos voor voedselproductie

Green Deal voedselbossen hanteert de volgende definitie: “Een door mensen ontworpen productief ecosysteem naar het voorbeeld van een natuurlijk bos, met een hoge diversiteit aan meerjarige en/of houtige soorten, waarvan delen (vruchten, zaden, bladeren, stengels ed.) voor de mens als voedsel dienen.”

Polycultuur en meerjarige houtige soorten

In plaats van te vertrouwen op monoculturen (e.g. hectares vol met alleen mais), zoals in veel traditionele landbouwsystemen het geval is, maakt een voedselbos gebruik van een polycultuur. Dit betekent dat er een grote diversiteit aan planten, met allemaal een andere bloeitijd, naast elkaar worden gekweekt. De diversiteit zorgt voor een voortdurende beschikbaarheid van voedsel en schuilplaatsen voor een breed scala aan dieren en insecten. 

Verschillende vegetatielagen

Deze lagen variëren van grote kruinbomen die een schaduwrijke bovenlaag vormen, tot middelgrote bomen in de secundaire laag die gedijen in halfschaduw, en struiken van verschillende hoogtes. Er zijn ook lagen van kruidachtige planten, bodembedekkers zoals bosaardbeien, klimplanten zoals hop en bosrank, en een ondergrondse laag die bestaat uit wortels en een uitgebreid netwerk van schimmels en microben. Deze gelaagdheid zorgt ervoor dat elke plant zijn eigen functie heeft, wat bijdraagt aan een gezonde bodemstructuur en ecosysteem.

Zelfvoorzienend zonder externe inputs

Een van de krachtigste aspecten van voedselbossen is dat ze zonder externe inputs functioneren. Dit betekent dat er geen behoefte is aan (kunst)mest, pesticiden of irrigatie. Het systeem is zelfvoorzienend en bouwt vruchtbaarheid op door middel van natuurlijke processen zoals stikstofbinding door planten, afbraak van organisch materiaal en interacties tussen verschillende soorten planten en dieren. Dit leidt tot een duurzaam ecosysteem dat niet afhankelijk is van interventies van mensen. 

Landbouw en natuur in balans

Het doel van een voedselbos is om landbouw en natuur niet langer tegenover elkaar te laten staan, maar juist samen te laten werken. Door ecologie als basis te nemen voor ontwerp en beheer, kunnen we voedselproductiesystemen creëren die duurzaam zijn en tegelijkertijd de biodiversiteit bevorderen. Voedselbossen bieden een model waarin we in de behoeften van zowel de natuur als de mens kunnen voorzien: insecten helpen bij de bestuiving van planten en worden op hun beurt voorzien van nectar en stuifmeel, en het ecosysteem als geheel wordt in balans gehouden door natuurlijke vijanden die plagen onder controle houden.